ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αν κανείς προστρέξει στα αρχαία και στα βυζαντινά κείμενα, θα παρατηρήσει mutatis mutandis, ότι σύγχρονοι οικολογικοί προβληματισμοί, έχουν επισημανθεί από την αρχαία και από τη βυζαντινή σκέψη. Πολλοί σύγχρονοι οικολογικοί συλλογιστικοί όροι, δε φαίνεται να αφίστανται των επιδράσεων της αρχαίας και της βυζαντινής συλλογιστικής. Κατά τούτο, θα αποπειραθούμε να εστιάσουμε στη συμβολή των αρχαιοελληνικών επισημάνσεων και της βυζαντινής σκέψης, στις έννοιες μεταβλητότητα και κλιματική αλλαγή. Ιδιαιτέρως, όσον αφορά στην ηρακλείτεια και στην αριστοτελική ερμηνεία της έννοιας της μεταβολής, καθώς και στον βυζαντινό πολιτικό τακτικισμό, απέναντι στην ερμηνευτική της αρχής της μεταβολής και της σχέσης της προς το θείο και ανθρώπινο ον. Αξίζει να επισημανθεί, ότι η ιδιαιτερότητα της βυζαντινής σκέψης, συνίσταται στο γεγονός της προβολής των εννοιών της φύσης, της σχέσης του κόσμου και των όντων προς την έννοια του θείου, καθώς και της έννοιας της μεταβολής, η οποία κατά την κοινωνιολογική και ιστορική προσέγγιση του Durkheim, προάγει την αρχή της κοινωνικής εξέλιξης, σύμφωνα με την οποία, το ανθρώπινο ον εξελίσσεται διαρκώς, μεταβάλλεται αϊδίως και αποβαίνει ένα καινό ον. Εφόσον λοιπόν, το ανθρώπινο ον και ο κόσμος διέπονται από μεταβλητότητα, αρχή την οποία υποστηρίζει και η αρχαιοελληνική και η βυζαντινή σκέψη, η κλιματική αλλαγή, ως απόρροια της φυσικής σχέσης ανθρώπου φύσης ή ως αποκύημα πρωτίστως φυσικών διεργασιών, με ελάχιστη ανθρώπινη συμβολή, όπως θα αποπειραθούμε να αποδείξουμε, είναι μεν ορθολογιστικά μια φυσική κανονικότητα, όμως ηθικά, ερμηνεύεται ως απόπειρα σύνθεσης της υπέρβασης του συμφέροντος και των αυξημένων ανθρώπινων αναγκών. Στην εργασία μας θα αποπειραθούμε να απαντήσουμε στη συλλογιστική απορία: στην αέναη διαμάχη προς επέλευση πρωτογενούς ηθικού πλεονάσματος, μεταξύ των αρχών του ορθολογισμού και του συμφέροντος, ποιο από τα δύο υπερτερεί ή πρέπει να υπερέχει;
Λέξεις κλειδιά: Μεταβλητότητα, κλιματική αλλαγή, αρχαία σκέψη, βυζαντινή
προσέγγιση, ανθρωποκεντρισμός, ορθολογισμός, συμφέρον, οικολογική κρίση
Επιστροφή στα περιεχόμενα του Τόμου 7